* Mijn vader overleefde mijn moeder ruim 5 jaren, en in die jaren is hij geen dag alleen geweest. Maar wat wil je; ik ben er een van tien kinderen, die in een kring om onze ouders heen woonden. Om beurten gingen we met pa boodschappen doen, koken, verjaardagen bezoeken. Was dat nou participatie ?
* Ik ben ook bijna 11 jaren vrijwilliger geweest in de terminale zorg in de Achterhoek. Nee, daar kwam geen hospice aan te pas; ik waakte 's nachts bij mensen die ervoor hadden gekozen hun aangekondigde dood in hun eigen huis af te wachten, zodat partners overdag goed uitgerust verder konden. Het ging daarbij om getrainde vrijwilligers die werden begeleid door een beroepskracht. Was dat participatie ?
* Op talloze Achterhoekse adressen loopt nu een of andere vorm van betaalde hulpverlening; niet alleen huishoudelijke ondersteuning, maar ook ambulante verslavingszorg, budgetteringshulp, trombosedienst, fysiotherapie, verzorging en verpleging, maatschappelijk werk. Kan dat door kinderen, buren en een “maatjes-project” worden vervangen ? Een cultuur-omslag moet bij nieuwe aanvragen tot maatwerk leiden, zo luidt het.
Was professionele hulpverlening dan misschien géén maatwerk ? Het overzichtelijke van beroepsmatige hulpverlening leek juist dat de verschillende aspecten van de ingezette middelen afgewogen leken tegen aard en ernst van de zorgvraag. Ik noem er een paar:
* gekwalificeerde kennis en vaardigheden
* taakafbakening
* bevoegdheden
* verantwoordelijkheid
* aansprakelijkheid
* continuïteit
* afdwingbaarheid/recht
In mijn ogen zijn dat uitstekende kenmerken van geïndiceerde zorg. Naast verifieerbare kwaliteit waarborgen die kenmerken ook de waardigheid van de ontvanger; die hoeft niet angstig/dankbaar af te wachten wanneer haar druk bezette enige zoon het eten op warmt, haar steunkousen uitdoet, de postoel schoonmaakt. Die zoon komt wel, maar dan om samen een bak koffie te doen en te klagen over zijn slechte huwelijk, en zo hoort dat.
* Participatie bestond al:
* 4 miljoen Nederlanders verrichten een vorm van onbetaalde arbeid (ruim 40% van alle 65-plussers is vrijwilliger!).
* veel participatie hebben we bovendien gedelegeerd; we betalen terecht belasting, en Nederland heeft het wereldrecord voor doneren aan Goede Doelen.
* Nederland Polderland; Raad van State, SER, pensioenfondsen; het wordt allemaal tripartite bestuurd; iedereen doet ook indirect mee. Het Nederlandse zwaartepunt ligt bij het maatschappelijk middenveld.
Ik vrees dat met de zorg een move wordt gemaakt, die men op andere beleidsterreinen niet zou durven uithalen (weg- en waterbouw, voedselveiligheid, bankentoezicht, migratiestromen). Ik ben mijn broeders hoeder, ook als ik er niet zo'n zin in heb; en dat hadden we in Nederland juist zo goed geregeld, dacht ik.
Of niet.............?
Wim van de Graaf