Inhoud: herindeling, van langdurig proces... via hiphopvisie... naar Den Haag, (e)motie, Amphion toch naar de Oude IJssel?, time-out doet wonderen.

Herindeling, van langdurig proces…

Eindelijk is het zover. Doetinchem, Wehl en een stukje Zelhem gaan vanaf 2005 als een gemeente verder. Hoe en waarom is het zover gekomen? Een terugblik.

Omdat Den Haag steeds meer taken overhevelt naar de lokale overheid en kleinere gemeenten moeite hebben om al die taken uit te voeren, raakt rond 1990 het fenomeen bestuurlijke schaalvergroting in de mode. Grotere gemeenten beschikken immers over meer ambtenaren om ingewikkelde regels te handhaven en eigen beleid te maken dan kleine.

Al in 1997 vraagt de provincie de gemeenten van Achterhoek en Liemers naar hun mening. Doetinchem zegt eerlijk te willen groeien. Bij de buurgemeenten valt dat erg slecht, zij zoeken meteen steun bij elkaar. Geschrokken van die reactie houdt Doetinchem zich verder stil, maar bij de buren worden de stellingen betrokken. Het belang van de eigen gemeente staat voorop, voor de kwetsbaarheid van de totale regio is minder aandacht. Elke gemeente wil een eigen nieuwbouwwijk en bedrijventerrein. Daardoor dreigt de Achterhoek haar groene karakter te verliezen. Om dat te voorkomen is vroeger juist gekozen voor concentratie rondom de centrumgemeenten.

In 1999 maant de minister de provincie tot spoed. Begin 2001 wordt van iedere gemeente een toekomstvisie verwacht. De provincie biedt geen houvast in de vorm van een totaalvisie op het gebied. Evenmin stelt zij vooraf kaders of randvoorwaarden vast. Het gevolg is dat er 25 visies vanuit 25 verschillende invalshoeken worden ingediend. Doetinchem zet in op een "Oude IJsselstad", samengesteld uit Wehl, Doetinchem, Wisch, Gendringen en een deel van Zelhem.

Met een concentratie van stedelijke functies en voorzieningen zijn wij het eens, maar we willen de landelijke delen van genoemde gemeenten er buiten houden. Stedelijk en landelijk gebied vragen volgens ons elk hun eigen benadering. We hopen dat de provincie oog heeft voor de diverse functies in het gebied en op versterking van de streek in zijn geheel uit is. Dat valt tegen.

…via hiphopvisie…

Het wordt mei 2001. Het college van gedeputeerde staten (GS) komt met een teleurstellend voorstel. Er zitten zulke onlogische combinaties in dat de Achterhoek er zeker door zal versnipperen. Het plan lijkt puur bedoeld om alle partijen te vriend te houden. Of als poging om de discussie op gang te brengen. Dat laatste lukt prima, bijna overal komen tegenbewegingen op gang. Voor Doetinchem passeren allerlei varianten de revue. Achtereenvolgens wisselt het beeld van Doetinchem met naar Doetinchem zonder Zelhem en van Doetinchem met een klein stuk van Wehl naar Doetinchem met Bergh en Wehl. Dan presenteren GS een nieuw plan: Doetinchem krijgt alleen een stukje van Wehl. Zelhem gaat op in de plattelandsgemeente Bronckhorst.

Provinciale Staten beslissen anders: Zelhem en een stukje Wehl gaan naar Doetinchem. Via een referendum laten de bewoners van Zelhem echter weten daar niets voor te voelen. Die duidelijke uitspraak wordt door de regering gehonoreerd. In het voorstel dat naar de Tweede Kamer gaat, blijft Doetinchem zoals het is, op een grenscorrectie met Wehl na. Tenslotte volgt op 29 januari 2004 het kamerdebat. Daarvan hieronder een korte impressie.

… naar Den Haag

Het had wel iets van Big Brother. Een bus vol wethouders, raadsleden, ambtenaren en sleutelfiguren uit Doetinchem, vastgelopen in de file. Zelfs de cameraregistratie was geregeld!

Toen de bus, na een barre reis van vijf uur in Den Haag arriveerde, was het debat allang begonnen. Echt spannend was het voor ons eigenlijk niet meer want VVD, CDA en PvdA kwamen met een amendement waarin Doetinchem wordt uitgebreid met Wehl en het Zelhems Broek. Andere wijzigingsplannen gaven wel stof tot discussie:

  • Een voorstel tot samenvoeging van Doesburg met Angerlo en Zevenaar bracht de SP, die natuurlijk haar sterke positie in Doesburg wilde veilig stellen, tot heftig verzet. Uiteindelijk werd de kwestie Doesburg een jaar uitgesteld;
  • De koppeling van Warnsveld aan Zutphen illustreerde hoezeer het CDA zich in een spagaat bevond. Op grond van het principe dat bewoners zelf bepalen bij welke gemeente ze willen horen, pleitte die partij voor zelfstandigheid van Warnsveld. Voor Dinxperlo en Ruurlo, die ook zelfstandig wilden blijven, gold dat principe kennelijk niet…
  • De fractie van GroenLinks ging akkoord met Doetinchem-Wehl-Zelhemse Broek en Zutphen-Warnsveld. Met de aantekening dat er in het Zelhemse Broek niet mag worden gebouwd.

(E)motie

Ondanks het nieuwe, "duidelijke" uitzettingsbeleid van minister Verdonk komen er nog altijd schrijnende situaties rondom uitgeprocedeerde asielzoekers voor. Denk aan gezinnen die wel weg willen, maar geen medewerking van "hun" ambassades krijgen. Dankzij de nieuwe duidelijkheid staan zij met kinderen en al gewoon op straat.

Daarom dienden we met D66, de SGP/Christenunie en de PvdA een motie in. Daarin vragen we de gemeenteraad om er bij de minister op aan te dringen haar beleid eerst te toetsen aan het Vluchtelingenverdrag van Genève en het VN-verdrag voor de rechten van het kind. Zodat Nederland zich in elk geval aan de internationale regels houdt.

Over de motie werd op 1 maart voor de tweede keer gestemd omdat de stemmen op 19 februari staakten. Helaas had de extra bedenktijd geen effect. CDA en VVD vinden het huidige beleid duidelijk genoeg en steunden de motie niet. Aan het feit dat de diplomatieke werkelijkheid soms afwijkt van de dagelijkse realiteit hebben zij blijkbaar geen boodschap.

Amphion toch naar de Oude IJssel?

Gezien de vette krantenkoppen naar aanleiding van de laatste raadsvergadering zou je dat bijna denken. Maar schijn bedriegt.

In het vorige fractiebericht las u al hoe het college de raad in december overviel met het voorstel om te onderzoeken of het nieuwe Amphion niet tussen de Varkensweide en de Oude IJssel zou kunnen komen. Dit vanwege het feit dat nieuwbouw in het Theaterkwartier qua tijd en financiële mogelijkheden steeds minder haalbaar leek.

Wij waren verbijsterd om drie redenen:

  1. krap twee maanden eerder had de raad besloten tot de aanleg van een ecologische verbindingszone (EVZ) langs de Oude IJssel, waaronder de beoogde bouwlocatie. Door gemeente, waterschap en provincie was daarin al veel geld gestoken;
  2. B&W hadden hun voorstel slecht onderbouwd en leken niet te hebben nagedacht over de consequenties van de Flora en faunawet voor hun plannen;
  3. de opknapbeurt voor de wijk rondom het huidige theater leek opeens vergeten.

De locatie Varkensweide was in juni 2001 even in beeld voor het theater. Het Theaterkwartier kreeg toen echter de voorkeur omdat de raad de wijk De Veentjes een impuls wilde geven. Bovendien kleefden er, destijds al, nogal wat bezwaren aan de Varkensweide. Zo werd de toekomstige EVZ opgevoerd en ook dacht men dat het niet zou lukken om de schouwburg voor 1 januari 2007 (de datum waarop Amphion echt aan de moderne ARBO -eisen zal moeten voldoen) op die plek te realiseren.

Omdat diezelfde argumenten nu nog sterker gelden, vonden wij het maar gek dat het college met dit voorstel kwam. D66, PvdA en CDA bleken evenmin overtuigd. Het college trok het plan daarop tijdelijk terug om de onderbouwing ervan te verbeteren en er nog vijf andere locaties in mee te nemen.

Time-out doet wonderen

Anders dan bij de motie hiernaast bracht de extra denkpauze bij sommige partijen dit keer wel een ommezwaai teweeg.

Aan de betere onderbouwing van het collegevoorstel en de rammelende vergelijking tussen onvergelijkbare locaties kan het tenminste niet hebben gelegen, zoveel nieuwe informatie zat daar niet bij.

De keuze voor een "haalbaarheidsonderzoek" naar de Varkensweide is, na een zelfde onderzoek naar het Theaterkwartier, niet vrijblijvend. Je kunt niet aan het onderzoeken blijven. Als nu op de Varkensweide wordt ingezet, loopt de gemeente bewust veel risico’s:

  • ontheffing in het kader van de Flora en faunawet is allerminst zeker;
  • mocht die ontheffing al worden verleend, dan zullen daaraan strenge voorwaarden zijn verbonden die de meerwaarde van de locatie teniet doen. Geen romantische lichtjes over of terras aan het water bijvoorbeeld;
  • de medewerking van provincie en waterschap staat nog te bezien;
  • de molenverordening kan roet in het eten gooien;
  • archeologisch is het een interessante plek;
  • de buurt heeft al lange bezwarenprocedures beloofd.

Kortom: het is uitgesloten dat Amphion op 1 januari 2007 op de Varkensweide haar deuren kan openen. En juist die tijdsdruk veroorzaakte onze zwakke onderhandelingspositie in het Theaterkwartier! Dat was de belangrijkste reden om van de eerdere plannen af te stappen en een andere locatie voor de schouwburg te zoeken. Dan zou je toch verwachten dat zo’n nieuwe plek in elk geval op haalbaarheid in tijd wordt geselecteerd. Nee dus. En dan de kosten. Bij de Varkensweide zijn die voorlopig niet te overzien.

Hoe is het mogelijk dat behalve GroenLinks en D66 een meerderheid van de raad dan toch instemt met die plek? Waar is de behoedzaamheid die de VVD doorgaans ten toon spreidt, wanneer er "voorstellen met een open eind" worden gedaan? Hoe kan het CDA, specialist in het mijden van risico’s, nu opeens zo’n waagstuk aandurven? En waar is de PvdA, die in december nog riep dat een theater op de Varkensweide de weg zou vrij maken voor ongewenste bebouwing langs die oever van de Oude IJssel? SGP/Christenunie, vaak onze bondgenoot vanwege het rentmeesterschap, beweerde zelfs dat een nieuwe hoge toneeltoren niet veel meer uitmaakte, omdat er langs het water al silo’s staan. Waar is de overtuiging gebleven waarmee de gemeenteraad in september 2003 tot een EVZ besloot? De verantwoordelijk wethouder ziet natuur en milieu als maakbare zaken. Ecologische zones zijn volgens hem te verleggen als dat beter uitkomt. Maar als dat zo is en het niet gaat om volledige biotopen, die niet zomaar te verkassen zijn, waarom zijn we er dan ooit aan begonnen? En waarom laat onze wethouder van onderwijs, cultuur en milieu dat laatste deel van zijn portefeuille zo makkelijk thuis liggen?

Vertwijfeld vragen wij ons af wat we hebben gemist. Wat het college bij die andere partijen in het eten heeft gedaan.