Door: Abdullah Arik

Het is woensdag 20 oktober 2004, 19:30 uur. Ik ben in “Cemiyet” in Ulft. “Cemiyet” is het Turks cultureel centrum van Ulft. Ik heb een afspraak met Omer Delioglu, PvdA-raadslid van Turkse afkomst uit de gemeente Gendringen. Verder zijn er een aantal voormalige OALT-leerkrachten aanwezig: Kemal Yuksel, Kenan & Sevim Altiparmak en Huseyin Arslan. Zij zijn stuk voor stuk een begrip in gemeente Wisch en gemeente Gendringen. Ook zijn er bestuursleden van Cemiyet aanwezig, w.o. Veli Yagci en Timur Ilbay.

Omer had mij uitgenodigd. De bedoeling is dat we met 11 personen naar Enschede rijden om daar te gast te zijn bij professor Mehmet Aksit en docent Bedir Tekinerdogan, aan de Universiteit Twente.

Om 21:00 vangt de bijeenkomst in Enschede aan in een lokaal van Universiteit Twente. Professor Aksit legt het onderwerp uit. Docent Tekinerdogan assisteert hem met de automatisering.

Hand in Hand voor het behoud van Turks, is de vrije vertaling van de motto van het gelijknamige project: Turkce icin el ele. Dhr. Aksit is de initiator van dit project. Hij begon 10 maanden geleden, toen het bekend werd dat OALT zou verdwijnen, in zijn eentje aan zijn initiatief. Nu heeft hij 30.000 vrijwilligers op been. In Tilburg, Ede, Eindhoven en Den Haag worden er al lessen in Turks gegeven. Wel Turkse lessen, maar niet volgens OALT-concept. OALT bestaat niet meer. Dhr. Aksit heeft landelijk onder de Turken campagne gevoerd. Heeft Hollanda Turkce Egitim Vakfi opgericht. Dat betekent Stichting Turks Onderwijs in Nederland, dus St. TON. Hij is voorstander van Turkse lessen in brede scholen en wil daar een aantal principes handhaven:

  • Organisatie van de taallessen niet middels een top-down maar middels een bottom-up constructie.
  • Ouders hebben veel inspraak en betalen een eigen bijdrage.
  • Turkse lessen worden op een methodische, wetenschappelijk verantwoorde wijze gegeven.
  • Turkse lessen moeten worden gegeven op scholen, maar buiten schooltijden.
  • Er worden kwalitatief goede boeken gebruikt.
  • Leerkrachten worden getoetst op kwaliteit.
  • Er wordt gewerkt volgens methode van Stichting Nederlands Onderwijs Buitenland, afgekort SNOB.
  • Voormalige OALT-leerkrachten kunnen worden ingezet, maar wel met een duidelijke kwaliteits-eis.

SNOB

SNOB wordt gesubsidieerd door de Nederlandse overheid. Zie www.snob.nl. SNOB heeft heldere doelstellingen. Voornaamste doelstelling is dat de Nederlandse taal onder Nederlanders in buitenland behouden blijft. De overheid meet met twee maten als ze aan de ene kant SNOB financieren en aan de andere kant OALT afschaffen.

Ouders / vrijwilligers

Er zijn veel vrijwilligers nodig om het e.e.a. op poten te zetten Deze vrijwilligers worden voornamelijk gezocht onder ouders met kinderen van basisschoolleeftijd. Ook de bestaande Turkse verenigingen en stichtingen kunnen met hun infrastructuur een grote rol spelen in het bereiken van de doelgroep en in het verrichten van hand- en spandiensten. Echter mogen leden van de zelforganisaties in dit project hun politieke of religieuze kleur niet mee laten spelen. Daar komt onenigheid van. Het gaat om behoud van het Turks. Dat is wat ons moet binden. In de opvoeding zijn het vaak de moeders die veel werk verzetten. Het is belangrijk dat juist zij zich gaan organiseren.

Als er ca. 20 ouders gezamenlijk bij een school aankloppen en vragen om voorwaarden de creëren voor Turkse taallessen op scholen, buiten de schooltijden, en met eigen bijdrage van ouders, zullen er weinig schoolbesturen zijn die dit weigeren.

Dit is meer dan eens gerealiseerd in de Randstad. Er zijn zelfs scholen die onder schooltijd Turkse lessen toestaan.

Waarom toch weer Turks (naast Nederlands)?

Legio wetenschappers in Canada, VS, Australië zien rijkdom in tweetaligheid. In Nederland is er een manifest betreffende het belang van tweetaligheid ondertekend door 104 taalwetenschappers. Het is bewezen dat tweetaligheid je oplossingsvermogen stimuleert. Aan de andere kant leidt het niet kunnen spreken van je moedertaal tot identiteitsproblemen. Assimilatie is o.a. daarom verkeerd. Bij de criminele Marokkanen is vastgesteld dat ze bijna allen hun moedertaal niet voldoende kunnen spreken en daarom niet adequaat met hun ouders kunnen communiceren. Bij 99% van hen is een identiteitscrisis waargenomen.

Wij denken, gezien deze feiten, des te meer, dat het afschaffen van OALT een politieke beslissing is en niet een wetenschappelijk onderbouwde besluit.

Op weg naar huis…

Opzetten van en (koepel)organisatie die de Turkse taallessen organiseert en beheert kost veel tijd en energie. Maar eigen initiatief is erg prijzenswaardig. Andere positieve punten zijn: de bottom-up constructie, gebruik van kwalitatieve boeken, controle op kwaliteit van de  leerkrachten, lessen die passen binnen het brede-school concept, de wetenschappelijke benadering, de verandering van een gesubsidieerde vorm naar een eigen bijdrageregeling. Dit allemaal vraagt wel om een actieve houding van de Turkse ouders. Als de Nederlanders van Turkse afkomst dit project omarmen zal dat getuigen van zelfverzekerdheid en van bewustwording.

En het behoud van Turks moet zelfs positief zijn voor heel Nederland. Turkije wil bij de EU. EU kan niet eeuwig de toegang weigeren. Op den duur wordt het Turks een van de belangrijkste talen in Europa. Wij in Nederland hebben dan 350.000 mensen die ook Turks kunnen spreken. Daar zie ik alleen een meerwaarde voor Nederland.

Ik ben heen en terug naar Enschede gereden. Het is al 1 uur geweest. Morgen uiterlijk om 8:30 moet ik beginnen met mijn werk in Deventer. Ik ben moe maar tegelijkertijd voldaan.