Na de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen maart moest er in Doetinchem een nieuw college gevormd worden. Hoe is dit in de afgelopen weken verlopen? Welke afwegingen en besluiten heeft GroenLinks hierbij moeten maken?

19 Maart: teleurstellende verkiezingsuitslag

De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen in Doetinchem is teleurstellend voor GroenLinks. We gaan van 4 naar 2 zetels. Opvallend is ook het grote verlies van de PvdA. De SP wint 2 zetels, D66 1 en er komen twee lokale partijen met elk 2 zetels in de raad: Gemeentebelangen Doetinchem (GBD) en Partij voor lokaal Maatwerk (PvlM). Beiden zijn ontstaan door een afsplitsing uit respectievelijk de VVD en de PvdA.

De  VVD levert 1 zetel in. Het CDA verliest wel wat stemmen maar blijft in zetelaantal stabiel (7) en wordt daarmee de grootste partij in Doetinchem.

Voorheen hadden de PvdA, de SP en GroenLinks met 16 zetels een meerderheid in de raad. Dat is nu verminderd naar 12 zetels. Ook samen met de 2 zetels van de PvlM is er sprake van zetelverlies aan de linkerkant van het politieke spectrum.

De halvering van ons zetelaantal betekent dat we met spijt afscheid moeten nemen van Rob van Dillen en Joost van der Walle als raadslid. Naast fractievoorzitter Frans Langeveld wordt Sevda Bali met voldoende voorkeursstemmen gekozen tot raadslid. Onze nummer 2 op de kandidatenlijst, John Westerdiep, wordt fractievolger.

 

20 Maart: hoe nu verder?

Op 20 maart bespreken de fractie en het bestuur van GroenLinks Doetinchem de ontstane situatie. Tijdens dat gesprek komt nadrukkelijk naar voren dat er ondanks het verlies mogelijkheden bestaan om deel te nemen aan de vorming van een coalitie mèt  collegeverantwoordelijkheid. Inzet daarbij zijn vernieuwing van het college, met in ieder geval de grote winnaar (SP), en een toekomstgericht collegeprogramma.

Met twee partijen hebben we goede contacten op het inhoudelijk vlak; de SP en de SGP/CU. Landelijk bestaan er tussen deze partijen en GroenLinks nogal wat politieke verschillen, maar op het gebied van het sociale domein, duurzaamheid en financiën zijn er lokaal stevige raakvlakken. In de weken na de verkiezingen is de band met deze partijen in stand gebleven. Dat gevoel heeft de CDA-informateur blijkbaar ook want hij komt 3 weken na de verkiezingen met een voorstel voor een coalitie van CDA, VVD, SP, GroenLinks en SGP/CU. Hij noemt GroenLinks en de SGP/CU zelfs een combi. Die term hebben wij nooit gehanteerd, maar is wel een eigen leven gaan leiden en geeft wat ons betreft onze goede samenwerking op eerdergenoemde raakvlakken weer.

 

9 April: het machtsspel

Direct na de presentatie van het verslag van de informateur blijkt echter dat de PvdA en de SP een verbond willen vormen (het liefst met GroenLinks erbij) om daarmee het CDA voor het blok te zetten om eerst met deze 3 partijen te praten. GroenLinks geeft aan daar niet aan mee te willen doen omdat we geen perspectief zien in een dergelijk machtsspel. In het verleden hebben we hiermee slechte ervaringen opgedaan en zien daarbij ook geen stabiele combinatie van partijen in het verschiet. De SP en PvdA besluiten samen door te zetten met het blok. Verder ondernemen ze geen actie. Opvallend is dat de PvdA uitbreiding van de oude coalitie met de SP prefereert en de SP dat juist niet wil. Deze nieuwe situatie zet een streep door de eerste opties van de informateur en geeft onzekerheid over het verdere verloop van de formatie. De bal ligt nu bij de formateur, Peter Drenth van het CDA. Deze weigert met het blok van de PvdA en de SP te overleggen, omdat een college met deze combinatie naar zijn mening geen recht doet  aan de verkiezingsuitslag.

 

16 April: eindelijk praten over inhoud

Inmiddels zijn er 4 weken verstreken sinds de verkiezingen. De formateur besluit het over een andere boeg te gooien. Hij stelt voor om een ‘agenda voor de toekomst’ op te stellen met de belangrijkste onderwerpen voor de gemeente in de komende jaren. Hiermee wil hij kijken welke partijen zich kunnen vinden in de visie die hij daarin zal opnemen. Na  Pasen ontvangen de partijen het stuk en dit wordt donderdag 24 april  in een openbare raadsvergadering met alle partijen besproken. Het stuk wordt door alle partijen positief ontvangen en door een aantal partijen, waaronder GroenLinks, van kanttekeningen voorzien. Wij willen onder andere meer inzet op duurzaamheid.

Op het einde van de vergadering blijkt dat de PvdA en de SP nog steeds vasthouden aan hun blok. Dat zorgt voor nogal wat verbazing omdat er nu een andere route voorligt. Inhoudelijk is een akkoord binnen handbereik.

 

25 April: verder op basis van inhoud

Vrijdag 25 april stellen wij als GroenLinks vast dat de agenda van de toekomst voor ons voldoende aanknopingspunten levert om verder te praten over de inhoud. In de loop van de dag blijkt dat de formateur 4 partijen uitnodigt voor coalitieoverleg: CDA, VVD, D66 en SGP/CU. Naar zijn mening hebben deze partijen zijn ‘agenda voor de toekomst’ onverkort overgenomen en zullen zij de kern vormen voor het nieuwe college. Omdat er voldoende raakvlakken zijn met de andere partijen nodigt deze kerncoalitie met name de linkse partijen uit om aan te geven of zij ook willen meedoen. De PvdA en  de SP blijven echter bij hun voorwaarde om alleen samen in het college deel te nemen en de PvlM wil geen coalitieverantwoordelijkheid nemen. Gebaseerd op de inhoud van de ‘agenda voor de toekomst’ heeft GroenLinks wel positief gereageerd op de uitnodiging van de formateur. Daarna hebben in het weekend de betreffende partijen elkaar hun inhoudelijke inbreng geleverd. Onze inzet is helder:

- een goed sociaal beleid (niemand valt buiten de boot),

- daadwerkelijke invulling van de duurzaamheidsagenda,

- versterking van de betrokkenheid van de burger bij de ontwikkelingen in zijn of haar leefomgeving,

- bij mobiliteit een gelijkwaardige positie voor het openbaar vervoer en de fiets t.o.v. de auto,

- een andere, beperktere rol van de overheid, die meer vertrouwen in de burger heeft en deze meer verantwoordelijkheid geeft. Wanneer een burger dat zelf niet kan, kan deze op de gemeente rekenen!

 

29 April: start coalitie-onderhandelingen

Op dinsdag 29 april zijn de coalitie-onderhandelingen gestart. Hier kunnen we momenteel nog niets over melden.